Zasady piłki nożnej

„Dopóki piłka w grze, wszystko jest możliwe” – mawiał Kazimierz Górski, legendarny trener polskiej reprezentacji w piłkę nożną. Te słowa najlepiej oddają emocje, które odczuwa się na piłkarskim boisku. Chcesz się o tym przekonać i spróbować swoich sił w meczu piłki nożnej? A może pragniesz dołączyć do grona kibiców? Pomożemy Ci się do tego przygotować – poznaj zasady piłki nożnej!

Choć gra wydaje się prosta – wystarczy strzelić gola do bramki przeciwnika i nie dopuścić, by piłka trafiła do własnej bramki – to jednak kryje się za nią szereg reguł, które warto poznać. Najważniejsze zasady piłki nożnej dotyczą m.in. liczby zawodników, czasu gry, fauli czy pozycji spalonej. Standardowy mecz trwa 90 minut, podzielonych na dwie połowy po 45 minut, a o zwycięstwie decyduje liczba zdobytych bramek. Brzmi prosto? Tylko pozornie – bo każdy mecz to połączenie strategii, techniki i nieprzewidywalnych emocji.

Przepisy gry w piłkę nożną – ciekawostki

Piłka nożna to nie tylko najpopularniejsza gra zespołowa na świecie, ale także jedna z najstarszych. Historycy doszukują się jej początków w starożytnych cywilizacjach Japonii, Chin, Grecji oraz Rzymu. Reguły gry były różne (w zależności od regionu), a często ustalano je przed samym meczem. Pierwsze spisane zasady piłki nożnej pochodzą z 1845 r. z Rugby School w Anglii.

Przez kolejne dziesięciolecia następowało ujednolicanie reguł, jakimi ma rządzić się piłka nożna. Zasady, które znamy dzisiaj, zostały uzgodnione oraz są modyfikowane przez specjalnie powołaną do tego organizację – Międzynarodową Radę Piłkarską (IFAB), którą założono w 1882 roku. 

Jakie ciekawostki na temat futbolu warto jeszcze poznać?

• Piłka nożna w obecnym kształcie wywodzi się z Wielkiej Brytanii,
• najstarszy klub piłkarski to brytyjski FC Sheffield, założony w 1857 roku,
• FIFA zrzesza aż 211 narodowych federacji piłki nożnej,
• pierwsze, specjalne obuwie do piłki nożnej (tzw. korki) zaprojektowano w 1920 roku,
• piłka do futbolu, jaką znamy do dziś powstała w latach 50. XX wieku.

Żeby wiedzieć, jak grać w piłkę nożną musisz również znać przepisy formalne oraz piłkarską terminologię. Możesz o tym przeczytać poniżej.

Podstawowe zasady piłki nożnej

Zasady gry w piłkę nożną są precyzyjne i bardzo szczegółowe, a ich znajomość pozwala w pełni cieszyć się emocjami na boisku. W tej dyscyplinie dwie drużyny starają się zdobyć jak najwięcej punktów, czyli bramek, celem gry jest strzelenie piłki do bramki przeciwnika i jednoczesna obrona własnej bramki. Zawodnicy mają na to określony czas, a nad przestrzeganiem reguł czuwają sędziowie, kierujący się oficjalnymi przepisami FIFA.

Mecz trwa łącznie 90 minut – składa się z dwóch części po 45 minut każda. Pomiędzy nimi odbywa się 15-minutowa przerwa. Sędzia może przedłużyć każdą połowę, jeśli gra była przerywana. W spotkaniach pucharowych, gdy po regulaminowym czasie jest remis, następuje dogrywka – dwa razy po 15 minut z 5-minutową przerwą. Jeśli i ona nie przyniesie rozstrzygnięcia, o zwycięstwie decyduje seria rzutów karnych. Każda drużyna wykonuje po 5 strzałów z odległości 11 metrów od bramki. Gdy wynik nadal pozostaje remisowy, karne wykonywane są naprzemiennie do momentu uzyskania przewagi przez jedną z drużyn.

Zasady piłki nożnej – boisko

Boisko do piłki nożnej ma kształt prostokąta i jest podzielone na dwie połowy. Jego wymiary w meczach międzynarodowych wynoszą 105 metrów długości oraz 68 metrów szerokości. W rozgrywkach amatorskich dopuszcza się mniejsze pole gry, pod warunkiem że długość mieści się między 90 a 120 metrami, a szerokość – między 45 a 90 metrami. Linie boczne i bramkowe wyznaczają granice pola. Jeśli piłka opuści boisko lub przekroczy linię całym obwodem, gra zostaje przerwana i wznawiana odpowiednim rzutem.

Na boisku występuje jeden szczególny gracz – jedyny zawodnik, który może dotknąć piłkę ręką, to bramkarz, i to tylko we własnym polu karnym. Każde inne zagranie piłki ręką przez zawodnika z pola uznawane jest za przewinienie i skutkuje rzutem wolnym lub karnym dla przeciwnika. Pozostali zawodnicy mogą używać wyłącznie nóg, głowy, klatki piersiowej i innych części ciała poza rękami.

W czasie meczu sędzia dba o zachowanie zasad fair play. Nieprzepisowe zachowanie, brutalna gra lub celowe zatrzymanie akcji rywala oznacza czerwoną kartkę, czyli natychmiastowe usunięcie z boiska. Drużyna gra wówczas w osłabieniu, co często przesądza o wyniku spotkania. Właśnie dlatego piłka nożna wymaga nie tylko techniki i kondycji, ale także dyscypliny i poszanowania zasad – to one tworzą piękno tego sportu.

Słownik pojęć piłki nożnej

Jak grać w piłkę nożną? Z pozoru, gra nie wydaje się mocno skomplikowana. Rządzą nią jednak określone reguły, bez znajomości których niemożliwe jest kibicowanie oraz uczestnictwo w meczu. 

Aby dobrze zrozumieć piłkę nożną, należy poznać podstawowe piłkarskie pojęcia. Są to:

• aut – wybicie piłki poza linię boczną boiska, grę wznawia drużyna przeciwna do tej, której piłkarz jako ostatni dotknął piłki przed jej wyjściem poza linię boczną;
• arbiter – sędzia posiadający uprawnienia odpowiadające poziomowi rozgrywek, pomagają mu sędziowie asystenci (przemieszczają się wzdłuż bocznych linii boiska), ci potocznie bywają nazywani „liniowymi”;
• faul – wszelkie agresywne i niesportowe zachowania, zabronione jest m.in. blokowanie zawodników bez walki o piłkę oraz odbieranie piłki w nieprzepisowy sposób, faul w obrębie pola karnego może skończyć się przyznaniem rzutu karnego przeciwnikom;
• rzut karny – jest przyznawany przez arbitra w przypadku istotnych przewinień w polu karnym, wykonuje go piłkarz, oddając strzał z odległości 11 m od bramki;
• rzut rożny – wykonywany jest z narożnika boiska, w sytuacji, kiedy broniąca bramki drużyna wybije piłkę poza końcową linię boiska;
• rzut wolny – wznowienie gry w wyniku przewinienia, wykonywane przez poszkodowaną drużynę;
• spalony – kiedy piłkarz w trakcie podania znajduje się na połowie przeciwnika oraz jednocześnie jest bliżej linii bramki niż piłka i przedostatni zawodnik drużyny przeciwnej.

Jak widać, przepisy gry w piłkę nożną szczegółowo określają rodzaje rzutów oraz dopuszczonych zachowań na boisku. Ich przestrzegania pilnuje arbiter, który za nieprzepisowe zachowania może przyznać żółtą lub czerwoną kartkę. Po przyznaniu czerwonej zawodnik musi opuścić boisko, a jego drużyna kontynuuje grę w zmniejszonym składzie. 

Zawodnicy i ich zadania na boisku

Liczba zawodników biorących udział w meczu to podstawowa sprawa w przypadku każdej gry zespołowej, takiej jak piłka nożna. Zasady są tu bardzo proste: drużyna składa się z 11 graczy. Ich liczba może się zmniejszyć, jeśli któryś z zawodników otrzyma czerwoną kartkę lub w sytuacji, kiedy trener wykorzysta przysługującą mu pulę zmian (5 na każdy mecz), a gracz dozna kontuzji. Sędzia kończy zawody, jeśli choć jedna z drużyn liczy mniej niż 7 zawodników.

Zawodnicy znajdujący się na boisku pełnią ściśle określone role, wynikające z ich predyspozycji i możliwości. Wygląda to następująco:

• bramkarz – broni bramki, porusza się w obrębie pola karnego, jako jedyny może przepisowo chwytać piłkę rękoma;
• napastnicy (formacja ofensywna) – ich zadaniem jest atakowanie bramki, znajdują się na pozycjach najbliższych w stosunku do bramki przeciwników, najczęściej strzelają najwięcej goli;
• obrońcy (formacja defensywna) – bronią dostępu do bramki, zatrzymują ataki oraz wspierają bocznych pomocników, ich pozycje są najbardziej cofnięte (biorąc pod uwagę bramkę przeciwników);
• pomocnicy – zajmują pozycje po obu stronach boiska, ich zadania wynikają z taktyki drużyny (mogą być ofensywne lub defensywne);
• rozgrywający – najczęściej gra w środku pola, jego rolą jest kreowanie gry, zabezpieczenie obrony oraz rozpoczynanie akcji;
• kapitan – mentor drużyny, bierze udział m.in. w losowaniu połowy boiska oraz rozwiązywaniu problemów w trakcie meczu.

Zasady piłki nożnej nie rozstrzygają dokładnego podziału zawodników: to trener decyduje o ilości graczy ofensywnych i defensywnych. Zależy to zatem od jego koncepcji i założeń taktycznych na dany mecz.

Jak grać w piłkę nożną? Pamiętaj o wyposażeniu!

Jeśli zamierzasz spróbować swoich sił na piłkarskim boisku, musisz pamiętać, że niezbędne jest do tego odpowiednie dobranie odzieży oraz akcesoriów. Dotyczy to także najmłodszych. W przypadku, kiedy chcesz zapisać swoje dziecko na zajęcia piłkarskie (czy też planujesz trenować je samodzielnie), odpowiednie obuwie i ubrania to podstawa!

Dobrej jakości strój i akcesoria oczywiście nie nauczą Cię jak grać w piłkę nożną, ale za to zwiększą komfort oraz zabezpieczą przed kontuzjami. Co zatem należy kupić? Sprawdź, czy na Twojej liście zakupów są takie akcesoria jak:

• piłka nożna – najlepiej wytrzymała, z kilkuwarstwowym podszyciem;
• buty piłkarskie – dobrane do rodzaju nawierzchni (korki na boisko trawiaste, halówki na halę), sznurowane, z elastycznym kołnierzem oraz anatomicznym zapiętkiem;
• odzież piłkarska – warto zdecydować się na cały komplet, składający się z koszulki, spodenek i getrów piłkarskich wykonanych ze specjalnych, odpornych na wilgoć materiałów (np. z szybkoschnącego poliestru), przyda się też bluza i długie spodnie dresowe;
• ochraniacze piłkarskie – ochraniacze na piszczele zabezpieczą golenie przed uderzeniami piłki oraz ciosami rywali, muszą być odpowiednio twarde i jednocześnie elastyczne (dzięki temu będą skuteczne i wygodne);
• torba piłkarska – pojemna, w końcu musi się w niej zmieścić cały sprzęt treningowy.

Jeśli planujesz intensywnie trenować na swoim podwórku lub wyposażasz boisko piłkarskie, musisz zainwestować również w bramki piłkarskie, pachołki treningowe, chorągiewki liniowe, gwizdki sędziowskie, płotki treningowe oraz znaczniki. W przypadku bramkarza konieczny jest też zakup rękawic piłkarskich.

Przygotuj się i zdobywaj gole!

Piłka nożna to coś znacznie więcej niż tylko sport – to pasja, emocje i rywalizacja, które potrafią połączyć ludzi na całym świecie. Każdy mecz to mała opowieść – o walce, determinacji i marzeniach, które spełniają się wraz z ostatnim gwizdkiem sędziego. To właśnie w futbolu drzemie magia – wystarczy jedna akcja, by odwrócić losy spotkania, jedna bramka, by zapisać się w historii, i jeden zawodnik, by stać się bohaterem całego narodu.

Znając najważniejsze zasady i oficjalne przepisy gry, łatwiej zrozumieć, co dzieje się na boisku: dlaczego sędzia pokazał czerwoną kartkę, skąd wziął się rzut karny czy dlaczego piłka opuściła boisko i gra została wznowiona. Ta wiedza sprawia, że futbol staje się jeszcze bardziej fascynujący – zarówno dla graczy, jak i kibiców.

Ale piłka nożna to nie tylko liczby, przepisy i statystyki. To także przyjaźnie rodzące się na treningach, emocje w sercu kibica, który śledzi każdy ruch swojej własnej drużyny, oraz satysfakcja z celem gry jest strzelenie gola, który daje zwycięstwo. Nieważne, czy grasz na profesjonalnym stadionie, czy na osiedlowym boisku do piłki nożnej – uczucie, gdy piłka przekroczy linię bramki, zawsze jest takie samo.

Dlatego, jeśli jeszcze nie próbowałeś swoich sił w tym sporcie – czas to zmienić. Załóż korki, zbierz znajomych i zagraj pierwszy mecz. A jeśli wolisz kibicować – usiądź wygodnie, śledź akcję i poczuj te emocje, które miliony ludzi na całym świecie przeżywają przez pełne 90 minut gry. Bo jak mawiał Kazimierz Górski – dopóki piłka w grze, wszystko jest możliwe.